پرسش: آیا همه گناهان تجاوز به حریم الله محسوب می شوند؟
پاسخ: از آنجایی که انجام گناهان باعث ناراضی الله متعال می گردد یک مسلمان تا حد توان باید از گناهان پرهیز کند و اگر گه گاهی بنا بر فریب از شیطان و هوای نفس گرفتار گناهی شد باید سریع توبه نموده و از الله متعال طلب آمرزش کند، و اما نسبت به اینکه آیا هر گناهی تجاوز به حریم الهی است باید گفته شود که گناهان دو نوع اند؛ یک: گناهان صغیره و کوچک، و دو: گناه کبیره و بزرگ ، گناهان صغیره و کوچک تجاوز به حریم الهی محسوب نمی شوند و با انجام کارهای نیک و عبادات و یا سختی ها و مشکلاتی که یک فرد مسلمان می بیند بخشیده می شوند، در این باره الله متعال می فرماید:
وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ ذَلِکَ ذِکْرَى لِلذَّاکِرِینَ .(سوره هود، آیه: 114)
ترجمه: و نماز را در دو طرف روز و قسمتی از شب برپا بدار، قطعا نیکی ها بدیها و گناهان را از بین می برند، این پندی برای پند گیرندگان است.
و رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: «مَنْ یُرِدِ اللَّهُ بِهِ خَیْرًا یُصِبْ مِنْهُ».(صحیح بخاری، حدیث: 5645)
ترجمه: به هرکس که الله (متعال) اراده خیر نماید او را گرفتار بلاها ، مصیبت ها و سختی ها می کند (تا با این طریق او را ازگناهان پاک و صاف نماید).
ولی گناهان کبیره و بزرگ و ارتکاب کارهای حرام تجاوز به حریم الهی محسوب می شوند و که نیاز به توبه دارند، در این باره به حدیث (52) صحیح بخاری توجه نمایید که نعمان بن بشیر رضی الله عنه روایت نمودند که رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: .....أَلاَ وَإِنَّ لِکُلِّ مَلِکٍ حِمًى، أَلاَ إِنَّ حِمَى اللَّهِ فِی أَرْضِهِ مَحَارِمُهُ...
ترجمه: آگاه باشید که قطعا هر پادشاهی حریم و محوطه قرق شده ای دارد، و آگاه باشید که قطعا حریم و محوطه قرق شده الله (متعال) در زمینش کارهایی است که آنها را حرام قرار داده است.
حق همسایه برهمسایه و عواقب همسایه آزاری از دیدگاه قرآن و سنّت چیست؟
پاسخ: حق همسایه بر همسایه این است که از هیچ نوع نیکی و احسان در حق او کوتاهی نکند وهرگز به او آزار و اذیتی ترساند؛ در این باره به یک آیه وچند حدیث صحیح که در ذیل آورده می شود توجه نمایید:
وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَبِذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَالْجَارِ ذِی الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِیلِ وَمَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ مَنْ کَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا (36) (سوره نساء)
ترجمه: و الله را عبادت و پرستش نمایید و به او چیزی را شرک نیاورید و به پدر و مادر نیکی کنید و (همچنین) به خویشاوندان و یتیمان و مسکین ها و همسایه (نزدیک در نسب و یا مکان) و همسایه دور (در نسب و مکان) و رفیق و یار در پهلو و همراه و مسافر و هرآنچه از غلامان و کنیزان که مالک آنها هستید (به همه اینها نیکی کنید) همانا الله هرکسی که متکبر و فخر فروش است را دوست نمی دارد.
عَنْ عَائِشَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهَا، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَا زَالَ یُوصِینِی جِبْرِیلُ بِالْجَارِ، حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَیُوَرِّثُهُ». (صحیح بخاری، حدیث: 6014)
ترجمه: عایشه رضی الله عنها روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: همیشه جبرئیل مرا نسبت (خوش رفتاری) به همسایه سفارش می کرد، تا اینکه من گمان نمودم که (با آوردن وحیی در این باره) او را وارث خواهد گرداند.
عَنْ أَبِی شُرَیْحٍ، أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «وَاللَّهِ لاَ یُؤْمِنُ، وَاللَّهِ لاَ یُؤْمِنُ، وَاللَّهِ لاَ یُؤْمِنُ» قِیلَ: وَمَنْ یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: «الَّذِی لاَ یَأْمَنُ جَارُهُ بَوَایِقَهُ». (صحیح بخاری، حدیث: 6016)
ترجمه: ابوشریح رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: سوگند به الله مؤمن نمی گردد، سوگند به الله مؤمن نمی گردد، سوگند به الله مؤمن نمی گردد، گفته شد: این چه کسی است ای رسول الله؟ (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: آنی که همسایه اش از ظلم و بدی او در امان نماند.
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالیَوْمِ الآخِرِ فَلاَ یُؤْذِ جَارَهُ، وَمَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالیَوْمِ الآخِرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ، وَمَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالیَوْمِ الآخِرِ فَلْیَقُلْ خَیْرًا أَوْ لِیَصْمُتْ». (صحیح بخاری، حدیث: 6018)
ترجمه: ابوهریره رضی الله عنه فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: آنی که ایمان به الله و روز قیامت می آورد پس به همسایه اش آزار نمی رساند، و آنی که به الله و روز قیامت ایمان می آورد پس مهمانش را اکرام و احترام می کند، و آنی که به الله و روز قیامت ایمان می آورد پس باید سخن نیکو بگوید و یا اینکه سکوت کند.
پرسش: حکم زمین خواری و یا غصب زمین چیست؟
پاسخ: زمین خواری و غصب زمین حرام است ولی برای بهتر فهمیدن این جریان باید دانست که زمینها چند نوع اند:
1 - زمینی که در تحت سیطره حکومت و یا در ملکیت شخص خاصی نیست و ویرانه است؛ به این نوع زمین ها در اصطلاح اسلامی «موات» گفته می شود؛ هرکس این نوع زمین ها را آباد نمود آن زمین ها از اوست و به ملکیت او در می آید، در این باره رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:
عَنْ سَعِیدِ بْنِ زَیْدٍ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: «مَنْ أَحْیَا أَرْضًا مَیْتَةً فَهِیَ لَهُ، وَلَیْسَ لِعِرْقٍ ظَالِمٍ حَقٌّ» (سنن ابی داود، حدیث: 3073)
ترجمه: سعید بن زید رضی الله عنه روایت نمودند که پیامبرصلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرکس زمین غیر آباد و بی صاحبی را آباد کند آن زمین از اوست و برای تصرف ظالم حقی نیست.
2 - زمین هایی که در تصرف حکومت اسلامی است و برای نفع عمومی استفاده می شوند، این نوع زمین ها جزء بیت المال است ولی اگر حکومت اسلامی صلاح دید؛ می تواند از آنها برخی را به فردی و یا افرادی واگذار نماید، در این باره به این حدیث توجه نمایید:
عَنْ أَنَس رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: أَرَادَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَنْ یُقْطِعَ مِنَ البَحْرَیْنِ، فَقَالَتِ الأَنْصَارُ: حَتَّى تُقْطِعَ لِإِخْوَانِنَا مِنَ المُهَاجِرِینَ مِثْلَ الَّذِی تُقْطِعُ لَنَا، قَالَ: «سَتَرَوْنَ بَعْدِی أَثَرَةً، فَاصْبِرُوا حَتَّى تَلْقَوْنِی» (صحیح بخاری، حدیث: 2376)
ترجمه: انس رضی الله عنه فرمودند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم خواستند که از(زمین های) بحرین (به انصار واگذار کنند) انصارگفتند: (ما آن زمین ها را قبول نمی کنیم) تا اینکه به همان اندازه ای که به ما واگذار می شود به برادران مهاجر ما نیز واگذار شود، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: (این زمین ها را قبول کنید؛ زیرا) بعد از من شما خواهید دید (که دیگران را برشما) ترجیح (می دهند)، پس آنگاه صبرکند تا با من (در روز قیامت بر حوض کوثر) ملاقات نمایید.
3 - زمین هایی که در ملکیت اشخاص است، این نوع زمینها از خود اشخاص محسوب شده و بدون رضایت مالک آنها هر نوع تصرف در آنها حرام است در این باره به حدیثی که در زیر آورده می شود توجه نمایید:
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ بْنِ الحَارِثِ، عَنْ أَبِی سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، وَکَانَتْ، بَیْنَهُ وَبَیْنَ أُنَاسٍ خُصُومَةٌ فِی أَرْضٍ، فَدَخَلَ عَلَى عَائِشَةَ فَذَکَرَ لَهَا ذَلِکَ، فَقَالَتْ: یَا أَبَا سَلَمَةَ، اجْتَنِبِ الأَرْضَ، فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ ظَلَمَ قِیدَ شِبْرٍ طُوِّقَهُ مِنْ سَبْعِ أَرَضِینَ» (صحیح بخاری، حدیث: 3195)
ترجمه: محمد بن ابراهیم بن حارث رحمه الله می گویند: در میان ابوسلمه پسر عبدالرحمن رحمه الله و افرادی در باره زمین درگیری بود، ابوسلمه به نزد عایشه رضی الله عنها رفت و این جریان را برایش بیان نمود (عایشه رضی الله عنها) گفت: ای ابوسلمه از زمین بپرهیز، (و کوشش کن که به ناحق زمین کسی را تصرف نکنی) زیرا رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: هرکس ظالمانه به اندازه یک وجب (از زمین کسی را تصرف نماید، روز قیمات) از هفت زمین بگردنش طوق و گردنبندی انداخته می شود.
پرسش: حکم گدائی چیست؟ و آیا این درست است که اگر کسی گدائی کند تا هفت نسل به مشکل بر می خورد؟
پاسخ: گدائی کار بسیار نامناسبی است و اگر فرد نیاز مبرم ندارد گدائی برایش حرام است، در این باره به دو حدیث صحیح که در ذیل آورده می شود دقت نمایید:
1 - عَنْ عَبْد اللَّهِ بْن عُمَرَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «مَا یَزَالُ الرَّجُلُ یَسْأَلُ النَّاسَ، حَتَّى یَأْتِیَ یَوْمَ القِیَامَةِ لَیْسَ فِی وَجْهِهِ مُزْعَةُ لَحْمٍ». (صحیح بخاری، حدیث: 1474)
ترجمه: عبدالله بن عمرو رضی الله عنه فرمودند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند: فرد بطور مستمر و همیشه گدائی می کند تا اینکه روز قیامت در حالی می آید که بر چهره اش تکه گوشتی نیست.
2 - عَنْ قَبِیصَةَ بْنِ مُخَارِقٍ الْهِلَالِیِّ، قَالَ: تَحَمَّلْتُ حَمَالَةً، فَأَتَیْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَسْأَلُهُ فِیهَا، فَقَالَ: أَقِمْ حَتَّى تَأْتِیَنَا الصَّدَقَةُ، فَنَأْمُرَ لَکَ بِهَا، قَالَ: ثُمَّ قَالَ: یَا قَبِیصَةُ إِنَّ الْمَسْأَلَةَ لَا تَحِلُّ إِلَّا لِأَحَدِ ثَلَاثَةٍ رَجُلٍ، تَحَمَّلَ حَمَالَةً، فَحَلَّتْ لَهُ الْمَسْأَلَةُ حَتَّى یُصِیبَهَا، ثُمَّ یُمْسِکُ، وَرَجُلٌ أَصَابَتْهُ جَائِحَةٌ اجْتَاحَتْ مَالَهُ، فَحَلَّتْ لَهُ الْمَسْأَلَةُ حَتَّى یُصِیبَ قِوَامًا مِنْ عَیْشٍ وَرَجُلٌ أَصَابَتْهُ فَاقَةٌ حَتَّى یَقُومَ ثَلَاثَةٌ مِنْ ذَوِی الْحِجَا مِنْ قَوْمِهِ: لَقَدْ أَصَابَتْ فُلَانًا فَاقَةٌ، فَحَلَّتْ لَهُ الْمَسْأَلَةُ حَتَّى یُصِیبَ قِوَامًا مِنْ عَیْشٍ فَمَا سِوَاهُنَّ مِنَ الْمَسْأَلَةِ یَا قَبِیصَةُ سُحْتًا یَأْکُلُهَا صَاحِبُهَا سُحْتًا . (صحیح مسلم، حدیث:(1044)
ترجمه: قبیصه بن مخارق هلالی رضی الله عنه فرمودند: من برای صلح در میان افراد؛ پرداخت پول و قرضی را بعهده گرفتم، (ولی نداشتم که آن را پرداخت کنم لذا) به نزد رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم آمدم و از ایشان درخواست کردم تا در این باره مرا کمک مالی کنند، (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: (نزد ما) بمان تا (اموال) صدقه به نزد ما بیاید، (آنگاه) ما دستور می دهیم تا از آن بتو بدهند،(و تو این قرضی را که بعهده گرفتی پرداخت نمائی) و سپس (رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: ای قبیصه همانا گدائی و مال خواستن از دیگران حلال نیست بجز برای یکی از این سه نفر: 1 - مردی که برای اصلاح در میان مردم پرداخت قرض و پولی را بعهده گرفته باشد، برای او حلال است که از مردم گدائی کند و پول بخواهد تا آن قرض را پرداخت نماید و سپس بس کند و از گدائی دست بکشد، 2 - فردی که عافت دامنگیرامولش شده و همه آنها را نابود نموده است، برای او نیز گدائی و مال خواستن از دیگران حلال است تا اینکه زندگیش برپا و استوارگردد، 3 - و فردی که گرفتار فقر و تنگدستی شده و سه فرد عاقل از قومش گواهی می دهند که او گرفتار فقر و تنگدستی شده است، برای این فرد نیز گدائی و پول خواستن از دیگران حلال است تا اینکه زندگیش روبراه و برجا شود، بغیر از این سه نفر ای قبیصه گدائی حرام است و آنکسی که گدائی می کند حرام می خورد.
و اما اینکه برخی می گویند: گدائی فرد تا هفت پشتش در نسلش تأثیر بد می گذارد، دلیل و مدرک شرعی ندارد، بلکه یک گفتار عامیانه و بی دلیل و بی اعتبار است.
پرسش: روایت هایی در مورد لقمان علیه السلام آمده صحت و ضعف آنها را بررسی نمایید؟
پاسخ : در قرآن مجید سوره ای به نام «لقمان» وجود دارد، و الله متعال در آیه (12) این سوره در باره لقمان علیه السلام چنین فرموده اند:
وَلَقَدْ آتَیْنَا لُقْمَانَ الْحِکْمَةَ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ وَمَنْ یَشْکُرْ فَإِنَّمَا یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَمَنْ کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ حَمِیدٌ.
ترجمه: ما به لقمان حکمت و دانش داده ایم (و به گفته ایم) شکر الله را بجا آور (زیرا) هرکس شکر نماید او به نفع خودش شکر نموده است، و هرکس ناشکری کند همانا الله کاملا بی نیاز و بی نهایت ستوده است.
در میان علماء در باره پیامبر بودن و یا نبودن، لقمان علیه السلام اختلاف نظراست، ولی نظریه اکثر علماء بر این است که ایشان پیامبر نبوده بلکه یک فرد عبادتگذاری بودند که الله متعال به او حکمت ودانش فراوان عنایت نموده است که برخی از نصیحت هایش برای فرزندش را ؛ قرآن در سوره لقمان از او نقل نموده است، در برخی از کتب حدیثی برخی از صحابه رضی الله عنهم و تابعین رحمهم الله اقوالی را ازلقمان علیه السلام نقل نموده اند ولی از رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم در باره لقمان حکیم علیه السلام آن چنان اقوال و گفتاری نقل نشده است.
پرسش: آیا تمام مخلوقات جفت اند؟
پاسخ: در پاسخ به این سول باید گفت که جفت را می شود دو معنی کرد :
1 - جفتی که در مقابل فرد است مثلا دو جفت و یک فرد است، اگر جفت را به این معنی بگیریم همه مخلوقات جفت نیستند، برخی از مخلوقات جفت اند مانند دربهای بهشت که هشت اند همان گونه که در احادیث صحیح آمده است و برخی فرد اند مانند اینکه آسمانها هفت اند همان گونه که در آیات قرآنی و احادیث صحیح نبوی صلی الله علیه و آله وسلم آمده است.
2 - جفت به معنای این که مقابل دارند مانند زمین که در مقابلش آسمان است و شب که در مقابلش روز است و حق که در مقابلش باطل است، به این معنی تمام مخلوقات و موجودات جفت اند، و در همین باره الله متعال در سوره ذاریات آیه (49) فرموده اند:
وَمِنْ کُلِّ شَیْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَیْنِ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ
ترجمه: و از هر چیز ما جفت آفریدیم تا اینکه آنها پند بگیرند.
ابن کثیر رحمه الله در تحت همین آیه چنین می فرماید: أَیْ: جَمِیعُ الْمَخْلُوقَاتِ أَزْوَاجٌ: سَمَاءٌ وَأَرْضٌ، وَلَیْلٌ وَنَهَارٌ، وَشَمْسٌ وَقَمَرٌ، وَبَرٌّ وَبَحْرٌ، وَضِیَاءٌ وَظَلَامٌ، وَإِیمَانٌ وَکُفْرٌ، وَمَوْتٌ وَحَیَاةٌ، وَشَقَاءٌ وَسَعَادَةٌ، وَجَنَّةٌ وَنَارٌ، حَتَّى الْحَیَوَانَاتُ جِنٌّ وَإِنْسٌ، ذُکُورٌ وَإِنَاثٌ وَالنَّبَاتَاتُ.
ترجمه: یعنی تمام محلوقات جفت اند: آسمان و زمین ، شب و روز، خورشید و ماه، خشکی و دریا، روشنی و تاریکی، ایمان وکفر، مرگ و زندگی، بدبختی و نیک بختی، وبهشت و دوزخ، و حتی حیوانات (همه جفت اند، مانند) جن و انس، نکر و ماده (و همچنین) سبزیجات (و گیاهان جفت اند و نر و ماده دارند).
پرسش: آیا خوک دریائی ، کوسه وسایر حیوانات دریائی حلال اند؟
پاسخ : در پاسخ این پرسش می توان گفت بله، مگر اینکه مضر بودن گوشت آنها به اثبات برسد، زیرا اصل در خوراکی ها بر این است که همه حلال اند؛ خواه در خشکی باشند یا دریا، مگر اینکه آیه قرآنی و یا حدیث صحیح نبوی صلی الله علیه و آله وسلم در باره حرمت آنها آمده باشد، و یا مضر بودن آنها بر جسم به اثبات برسد، در این باره به سه آیه و یک حدیث صحیح توجه نمایید:
هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا .....(29). سوره بقره
ترجمه: الله متعال همان ذاتی است که برای شما تمام آنچه در زمین است را آفریده است.....
....وَیُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّبَاتِ وَیُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبَائِثَ ....(157). سوره اعراف
ترجمه: .....و(رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم) پاکیزه ها را برای آنها حلال می گرداند و پلیدیها و مضرها را برای آنها حرام می گرداند.....
أُحِلَّ لَکُمْ صَیْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ مَتَاعًا لَکُمْ وَلِلسَّیَّارَةِ ....(96). سوره مائده
ترجمه: شکار دریا برایتان حلال قرار داده شده است و خوراکش سامانی است برای شما و برای کاروانها.....
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم در باره دریا فرموده اند:
«هُوَ الطَّهُورُ مَاؤُهُ، الْحِلُّ مَیْتَتُهُ». سنن نسائی، حدیث (59)
ترجمه: آبش پاک و پاک کننده است (و حیوانات) خود مرده اش حلال است.
پرسش: یک نفر به انسان ظلم می کند ودروغهای فراوانی را نسبت به انسان می گوید و آنها را در میان افراد پخش می کند؛ آیا دعائی برای دفع این بلا و مصیبت وجود دارد؟
پاسخ : انسان برای نجات از هر غم و اندوه و مشکلی باید دعا کند و از الله متعال بخواهد که آن مشکلش را حل کند و بهترین دعا در زمان غم و اندوه و مشکلات این دعا است «لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ العَظِیمُ الحَلِیمُ، لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ رَبُّ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ، وَرَبُّ العَرْشِ العَظِیمِ» زیرا در حدیث (6345) صحیح بخاری چنین آمده است:
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَدْعُو عِنْدَ الکَرْبِ یَقُولُ: «لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ العَظِیمُ الحَلِیمُ، لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ رَبُّ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ، وَرَبُّ العَرْشِ العَظِیمِ».
ترجمه: ابن عباس رضی الله عنهما فرمودند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم زمان غم و اندوه و مشکلات (چنین) می گفتند: «لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ العَظِیمُ الحَلِیمُ، لاَ إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ رَبُّ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ، وَرَبُّ العَرْشِ العَظِیمِ»، یعنی: بجز الله بسیار بزرگ و بی نهایت بردبار دیگر معبود به حقی نیست، بجز پروردگار آسمانها و زمین و پروردگار عرش بسیار بزرگ دیگر معبود به حقی نیست.
پرسش: آیا کتاب « شرح مجله باز » از نظر احناف کتاب معتبری است؟
پاسخ : کتاب « مجلة الأحکام » قانون مدنی دولت عثمانی بوده است ، که بر منوال فقه احناف نوشته شده است و آن را گروهی از علماء ، با سر پرستی عالم بزرگوار وزیر عدالت دولت عثمانی جناب احمد جودت پاشا رحمه الله نوشته اند، و سپس یکی از اعضاء شورای دولت عثمانی جناب سلیم باز لبنانی رحمه الله برابر با فقه احناف برآن شرحی نوشته اند که موسوعه ای در فقه و قانون در مذهب حنفی گشته بود.
این کتاب در عصر حاضر از کتب معتبر، مرجع و مشهور احناف محسوب نمی شود.
پرسش : آیا کتاب «مکتوبات امام ربانی» یک کتاب معتبر است و از کتب اهل سنّت حساب می شود؟
پاسخ : شیخ احمد فاروقی سرهندی رحمه الله معروف به مجدد الف ثانی، یکی از علماء حنفی دیوبندی هندوستان است، ایشان از اهل تصوف و ماتریدی بودند، دارای تألیفات متعددی اند، کتاب «مکتوبات امام ربانی» مجموعه ازنوشته های ایشان است که برخی از مریدان و حامیان ایشان جمع آوری نموده اند، در این نوشته ها، بیشتر مسائل مرتبط به تصوف ذکر شده است، این کتاب به عنوان مرجع اهل سنّت مطرح نیست، زیرا مراجع مهم اهل سنّت که تمام مذاهب و فرق اهل سنّت آنها را قبول دارند «قرآن مجید و کتب احادیث» است، امّا سایر کتب شاید نزد برخی مرجع و مورد اعتمادباشند ولی نزد برخ دیگر مرجع و مورد اعتماد نباشد.
پرسش : آیا نماز بر جانماز ابریشمی کراهیت دارد؟
پاسخ : بله، نماز خواندن برجانماز و فرش ابریشمی مکروه است، در این باره به حدیث زیر توجه نمایید:
عَنْ حُذَیْفَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: «نَهَانَا النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَنْ نَشْرَبَ فِی آنِیَةِ الذَّهَبِ وَالفِضَّةِ، وَأَنْ نَأْکُلَ فِیهَا، وَعَنْ لُبْسِ الحَرِیرِ وَالدِّیبَاجِ، وَأَنْ نَجْلِسَ عَلَیْهِ» .
ترجمه: حذیفه رضی الله عنه فرمودند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم ما را ممانعت نمودند از اینکه در ظروف طلائی و نقره ای (چیزی) بنوشیم و (یا غذائی را) در آنها بخوریم، و (همچنین ما را) از پوشیدن ابریشم و دیبا و (یا) اینکه بر آن بنشینیم، ممانعت نموده اند.
صحیح بخاری (5837) و سنن کبری بیهقی (104و 4205)
در این حدیث آمده که نشستن بر فرش ابریشمی ممنوع است، لذا نماز بر جانماز و فرشی ابریشمی مکروه است، زیرا نماز گذار برآن می ایستد و می نشیند.